Þrístapar

Þrístapar eru þrír hólar í vestandverðum Vatnsdalshólum skammt norðan við hringveginn. Þar fór fram síðasta opinbera aftakan á Íslandi þann 12. janúar 1830 en þá voru Friðrik Sigurðsson og Agnes Magnúsdóttir hálshöggvin fyrir morðin á Natani Ketilssyni og Pétri Jónssyni á Illugastöðum 1828. Böðullinn, Guðmundur Ketilsson, var bróðir Natans. Öxin og höggstokkurinn eru varðveitt á Þjóðminjasafni Íslands en afsteypa af öxinni er til sýnis á Þrístöpum.

Til er frásögn af konu í Reykjavík sem árið 1932 kom á framfæri skilaboðum og óskum að handan sem leiddu til þess að höfuð Agnesar og Friðriks fundust og jarðneskar leifa þeirra voru jarðsettar að Tjörn á Vatnsnesi árið 1934.

Sögu Agnesar hefur verið gerð góð skil í sögulegu skáldsögunni Náðarstund eftir Hannah Kent sem kom út á íslensku 2014. Nú er í vinnslu kvikmynd þar sem Jennifer Lawrence fer með hlutverk Agnesar. Áður hafði María Ellingsen leikið Agnesi í samnefndri kvikmynd sem kom út árið 1995.

Aðrar bækur sem helgaðar eru þessum atburðum eru Yfirvaldið eftir Þorgeir þorgeirsson, Enginn má undan líta eftir Guðlaug Guðmundsson og Saga Natans Ketilssonar og Skáld-Rósu eftir Brynjúlf Jónsson frá Minna-Núpi.

Á Þrístöpum er sögu Agnesar og Friðriks gerð góð skil og vel þess virði að staldra þar við og taka göngutúr um svæðið. Sumarið 2024 verður sett upp hljóðleiðsögn um svæðið.